.
- Dyrektor szkoły czy placówki ma szereg obowiązków, które nakładają na niego przepisy prawa tak, aby zapewnić uczniom bezpieczne warunki nauki. Uchybienie przepisom może narazić winnego dyrektora czy nauczyciela na odpowiedzialność zarówno finansową, jak i dyscyplinarną.
- Podstawa prawna regulująca omawiane zagadnienie:
- ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 996 z późn. zm.) - w sposób dość ogólny wskazuje, że odpowiedzialność za zapewnienie uczniom bezpieczeństwa w czasie zajęć organizowanych przez szkołę spoczywa na organie prowadzącym szkołę oraz na jej dyrektorze (art. 10 ust. 1 pkt 1 oraz art. 68 ust. 1 pkt 6 ustawy);
- rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. nr 6, poz. 69 z późn. zm.) – w sposób szczegółowy reguluje zasady bezpieczeństwa w oświacie.
- Dyrektor szkoły lub placówki oświatowej jest więc odpowiedzialny za zapewnieniewarunków zgodnych z w/w rozporządzeniem. Jest on też odpowiedzialny za prawidłowe przeprowadzenie postepowania powypadkowego, którego zasady regulują § 40–52 w/w rozporządzenia.
- Procedura powypadkowa składa się z trzech etapów:
- powzięcia wiadomości o wypadku oraz jego zgłoszenia,
- powołania zespołu powypadkowego oraz przygotowania protokołu powypadkowego,
- uzupełnienia rejestru wypadków o odpowiedni wpis oraz wdrożenia odpowiednich środków profilaktycznych.
Ad. 1 - pracownik szkoły, który jest świadkiem wypadku lub też zostanie o nim poinformowany ma obowiązek zapewnić poszkodowanemu uczniowi natychmiastową opiekę poprzez udzielenie pierwszej pomocy, zaprowadzenie do szkolnej higienistki lub też – w przypadku wypadku poważniejszego – wezwanie pogotowia.
Dyrektor szkoły lub też upoważniona przez niego osoba ma obowiązek niezwłocznie poinformować o wypadku:
- rodziców (opiekunów) poszkodowanego;
- pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy;
- społecznego inspektora pracy;
- organ prowadzący szkołę lub placówkę;
- radę rodziców.
- wypadku śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym zawiadamia się niezwłocznie prokuratora i organ sprawujący nadzór pedagogiczny.
- wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia, zawiadamia się niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego.
Ad. 2 - należy następnie zadbać o odpowiednie zabezpieczenie miejsca wypadku. Do czasu rozpoczęcia pracy przez zespół powypadkowy, dyrektor zabezpiecza miejsce wypadku w sposób wykluczający dopuszczenie osób niepowołanych. Jeżeli czynności związanych z zabezpieczeniem miejsca wypadku nie może wykonać dyrektor, wykonuje je upoważniony przez dyrektora pracownik szkoły lub placówki. Członków zespołu powypadkowego powołuje dyrektor. Zespół przeprowadza postępowanie powypadkowe i sporządza dokumentację powypadkową, w tym protokół powypadkowy. W skład zespołu wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. Jeżeli z jakichkolwiek powodów nie jest możliwy udział w pracach zespołu jednej z osób, o której mowa w ust. 4 w/w rozporządzenia, dyrektor powołuje w jej miejsce innego pracownika szkoły lub placówki przeszkolonego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeżeli w składzie zespołu nie mogą uczestniczyć ani pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy ani społeczny inspektor pracy, w skład zespołu wchodzi dyrektor oraz pracownik szkoły lub placówki przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. W składzie zespołu może uczestniczyć przedstawiciel organu prowadzącego, kuratora oświaty lub rady rodziców. Przewodniczącym zespołu jest pracownik służby bhp, a jeżeli nie ma go w składzie zespołu – społeczny inspektor pracy. Jeżeli w zespole nie uczestniczy ani pracownik służby bhp ani społeczny inspektor pracy, przewodniczącego zespołu spośród pracowników szkoły lub placówki wyznacza dyrektor. Po przeprowadzeniu postępowania zespół powypadkowy sporządza protokół powypadkowy w terminie 21 dni od dnia zakończenia postępowania powypadkowego (w uzasadnionych przypadkach termin ten może ulec wydłużeniu. Następnie z treścią protokołu powypadkowego należy zapoznać zainteresowane osoby, czyli: poszkodowanego, o ile jest pełnoletni, albo opiekunów poszkodowanego małoletniego. Jeżeli poszkodowany pełnoletni zmarł lub nie pozwala mu na to stan zdrowia, z materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się jego rodziców (opiekunów). Protokół powypadkowy doręcza się osobom uprawnionym do zaznajomienia się z materiałami postępowania powypadkowego. Jeden egzemplarz protokołu powypadkowego pozostaje w szkole lub placówce. Organowi prowadzącemu i kuratorowi oświaty protokół powypadkowy doręcza się na ich wniosek. W ciągu 7 dni od dnia doręczenia protokołu powypadkowego osoby, o których mowa powyżej, mogą złożyć zastrzeżenia do ustaleń protokołu.
Ad. 3 - po wyjaśnieniu przyczyn wypadku oraz prawidłowym sporządzeniu protokołu, ostatnim obowiązkiem dyrektora związanym z postępowaniem powypadkowym jest dokonanie wpisu w rejestrze wypadków oraz podjęcie odpowiednich środków profilaktycznych zapobiegających podobnym zdarzeniom w przyszłości. Rejestr wypadków prowadzi dyrektor. Dyrektor omawia z pracownikami szkoły lub placówki okoliczności i przyczyny wypadków oraz ustala środki niezbędne do zapobieżenia im.
- Po wyjaśnieniu przez zespół powypadkowy przyczyn i okoliczności wypadku zespół powypadkowy wypełnia protokół powypadkowy, który zawiera szereg informacji umożliwiających uzyskanie odszkodowania przez ucznia, ustalenia przyczyn wypadku oraz określenia profilaktyki na przyszłość. Wzór tego wypadku stanowi załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia MENIS.
- Zasady wypełniania rejestru wypadków stanowi natomiast załącznik nr 2 do w/w rozporządzenia MENIS.
- Omawiane rozporządzenie nie zawiera wzoru formularza zgłoszenia wypadku, dlatego też każda szkoła może przygotować swój własny wzór. Ważne, aby wzór ten umożliwiał odpowiedniemu organowi uzyskanie precyzyjnej i pełnej wiedzy o wypadku, do którego doszło w szkole. Wzór ten powinien co najmniej zawierać następujące pola:
- dane umożliwiające identyfikację poszkodowanego ucznia (imię, nazwisko, data urodzenia, telefon kontaktowy, adres zamieszkania),
- dane dotyczące okoliczności wypadku (kiedy dokładnie i gdzie doszło do wypadku, w jakich okolicznościach, kto wtedy sprawował nadzór nad poszkodowanym uczniem),
- opis urazu (rodzaj i miejsce uszkodzenia ciała, kto udzielił poszkodowanemu pierwszej pomocy),
- wstępne wnioski i opis okoliczności wypadku,
- dane dotyczące świadków wypadku (imię, nazwisko, adres zamieszkania, telefon kontaktowy).
- Formularz powinien zostać podpisany przez dyrektora bądź upoważnioną przez niego osobę i powinien zostać niezwłocznie doręczony wyszczególnionym w rozporządzeniu podmiotom. Gotowy do wypełnienia formularz powinien znajdować się w gabinecie dyrektora, sekretariacie czy też gabinecie pielęgniarki tak, aby w razie konieczności jego użycia nie było potrzeby jego poszukiwania.