Przykładowe zagadnienia
-
Aktualne Orzeczenie Lekarskie kierowcy a zaświadczenie stwierdzające inne schorzenie
Jeżeli pracownik dysponuje aktualnym orzeczeniem lekarskim w rozumieniu art. 229§4 k.p. w związku z art. 39j ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, w związku z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców, to brak jest obowiązku i podstaw do kierowania go na dodatkowe badania lekarskie w okresie wymienionym w orzeczeniu, nawet jeżeli pracownik przyniósł zaświadczenie stwierdzające inne schorzenie.
Stwierdzić jednak należy, że skoro na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w przypadku pogorszenia się stanu zdrowia pracownika to pracodawca (a właściwie specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy) decyduje, czy widzi podstawy do skierowania pracownika na dodatkowe badania lekarskie. Nie ma w tym zakresie przepisów, które nakładałyby taki obowiązek na pracodawcę. Równocześnie jednak pracownik nie może zakwestionować skierowania na takie badania zarzucając, że dysponuje aktualnym orzeczeniem lekarskim (ewentualnie taka możliwość po stronie pracownika istniałaby, gdyby od momentu wydania poprzedniego orzeczenia nie zmieniły się żadne okoliczności.
Zgodnie jednak ze stanowiskiem prezentowanym przez sądy, orzeczenie stwierdzające stan zdrowia (i zdolność) staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w okresie wskazanym w orzeczeniu zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika (por. np wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2003 r., I PK 44/2002) – za taką okoliczność uznać należy przedłożenie zaświadczenia o nierozpoznanej dotychczas chorobie (w tym przypadku astma).
Tym samym – jak wyżej pisałem – to pracodawca wprawdzie decyduje, czy wysłać pracownika na takie dodatkowe badania czy nie, jednak biorąc pod uwagę wskazane wyżej orzecznictwo oraz ryzyko wystąpienia niepożądanych skutków takiej choroby (jeżeli takie schorzenie, o którym pracownik poinformował pracodawcę, przyczyniłoby się np. do wypadku, pracodawca mógłby ponosić pełną odpowiedzialność za jego skutki), należałoby skierować pracownika na dodatkowe badania w celu ustalenia, czy choroba, o której obecnie poinformował pracodawcę, ma wpływ na możliwość wykonywania przez niego pracy/kierowanie pojazdami.
Ewentualnie można by tego nie robić, jeśli w trakcie wcześniejszego badania lekarz odniósł się już do tej choroby, tzn. była ona już przedmiotem badania lub lekarz ewentualnie stwierdził, że pracownik z punktu widzenia układu oddechowego nie ma przeciwskazań do kierowania pojazdami/pracy (a data badania nie jest znacząco starsza niż przyniesione przez pracownika zaświadczenie lub jest późniejsza).
W razie skierowania na takie badanie, zgodnie z §4 wskazanego wyżej rozporządzenia, uprawniony lekarz dokonuje oceny stanu zdrowia pracownika w zakresie układu oddechowego. Pewnie astma w swej „zwykłej” postaci nie będzie wpływała na taką zdolność, ale zadecydować o tym powinien profesjonalista – lekarz.
-
Rozpoczęcie i zakończenie pracy w tym samym dniu i przysługujących pracownikowi z tego tytułu świadczeń wskazuję, że:
Zgodnie z normą art. 2373 §2 i 3 k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy. Szkolenie to odbywa się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Tym samym należy uznać, że w czasie szkolenia bhp pracownik „pracuje” i w związku z tym przysługuje mu za ten czas wynagrodzenie za pracę.
To, czy pracownikowi temu będzie należało się wynagrodzenie za pozostały czas pracy w danym dniu (10 maja) będzie zależeć od tego, czy po takim szkoleniu pracownik był gotowy do świadczenia pracy w tym dniu. Z opisywanego przypadku wynika, że nie, bowiem po szkoleniu pracownik nie chciał już pracować, tylko rozwiązał stosunek pracy, czyli przysługiwałoby mu tylko wynagrodzenie za pracę za te godziny, które przebywał na szkoleniu, a pozostałą część czasu pracy (do końca dniówki) należy potraktować jako czas bez prawa do wynagrodzenia (nie wykonywał pracy i nie był gotowy do jej wykonywania).
Z uwagi na to, że pracownik pracował ten jeden dzień u pracodawcy, należy mu się ekwiwalent za urlop wypoczynkowy w wysokości 1/12 wymiaru przysługującego mu urlopu (art. 1551 k.p. w związku z art. 1552a k.p.), chyba że wykorzystał już przysługujący mu urlop u poprzedniego pracodawcy (art. 1551§2 k.p.) lub była to jego pierwsza praca (wówczas nabyłby prawo do urlopu dopiero po miesiącu pracy – art. 153 k.p.). Ewentualnie można by przyjąć, że wykorzystał część urlopu w dniu 10 maja, nie świadcząc pracy przez pozostałą część dniówki, ale to powodowałoby równocześnie, że wynagrodzenie za pracę przysługiwałoby mu za cały dzień pracy a nie tylko za czas szkolenia.
Z uwagi również na to, że pracownik pracował ten jeden dzień u pracodawcy, należy wystawić mu świadectwo pracy na zasadach ogólnych – art. 97 k.p. -
Udzielanie urlopu wypoczynkowego kierowcy
w pierwszej kolejności zakładamy, że tydzień niewykonywania pracy ze względu na pracę w równoważnym systemie czasu pracy, nie jest przeznaczony na fizyczny „zjazd” kierowcy do domu, bowiem taki „zjazd”, zgodnie z art. 9 ust. 3 rozporządzenia WE Nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (…) jest traktowany jako „inna praca”.Jeżeli pracownik w tym tygodniu „zjazdowym” faktycznie nie wykonuje pracy (są to dla niego dni wolne od pracy, rekompensujące przedłużoną pracę w inne dni, wynikające z równoważnego systemu czasu pracy), to można udzielić mu w związku z tym tylko tydzień urlopu wypoczynkowego, aby spełnić wymogi wynikające z normy art. 162 k.p.
Zgodnie z tą normą na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części. W takim jednak przypadku co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.Do okresu tego zalicza się więc wszystkie kolejno po sobie następujące dni kalendarzowe, czyli zarówno dni powszednie, robocze oraz wolne od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, jak i niedziele i święta. Taka zasada ustalenia minimalnego okresu wypoczynku wynika z użytego przez komentowany przepis określenia "część wypoczynku", a nie – jak to było w stanie prawnym obowiązującym do końca 2002 r. – "część urlopu". (Krzysztof W. Baran, Kodeks pracy. Komentarz. Wydanie III).
Dla pracownika zatrudnionego w systemie równoważnego czasu pracy oznacza to, że 14 dni nieprzerwanego wypoczynku obejmuje niedziele, święta, wolne soboty oraz dni harmonogramowo wolne od pracy, czyli rekompensujące przedłużoną pracę w inne dni.
Tym samym stanowisko prezentowane przez kierowców jest nieprawidłowe i istnieje możliwość, aby tydzień zjazdowy (przy założeniu, że rzeczywiście nie świadczy wówczas pracy, w tym „innej pracy") i tydzień urlopu wypoczynkowego zaliczyć do 14 dniowego nieprzerwanego okresu wypoczynku (przy czym oczywiście urlopu wypoczynkowego jest wówczas udzielane jedynie 7 dni a nie 14, bowiem pozostałe 7 dni to dni wolne dla pracownika z innego tytułu).
-
Dochód pracownika kierowcy ubiegającego się o dodatek mieszkaniowy
Zgodnie z art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (tekst jednolity Dz.U. z 2017 r., poz. 180) dodatek mieszkaniowy uzależniony jest od dochodu na jednego członka gospodarstwa domowego. Równocześnie za dochód uważa się wszelkie przychody po odliczeniu kosztów ich uzyskania oraz po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie na ubezpieczenie chorobowe, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, chyba że zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Do dochodu nie wlicza się świadczeń pomocy materialnej dla uczniów, dodatków dla sierot zupełnych, jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka, dodatku z tytułu urodzenia dziecka, pomocy w zakresie dożywiania, zasiłków pielęgnacyjnych, zasiłków okresowych z pomocy społecznej, jednorazowych świadczeń pieniężnych i świadczeń w naturze z pomocy społecznej, dodatku mieszkaniowego, dodatku energetycznego, zapomogi pieniężnej, o której mowa w przepisach o zapomodze pieniężnej dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny w 2007 r., świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz. U. poz. 693 i 1220), świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. poz. 195 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 60), oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, 1583 i 1860 oraz z 2017 r. poz. 60).
Zgodnie z dość licznym orzecznictwem sądów w tym zakresie każdy dochód jest wliczany do dochodu stanowiącego podstawę obliczeń przy dodatku mieszkaniowym, z wyjątkiem świadczeń enumeratywnie wyliczonych w art. 3 ust. 3 zd. 2 ustawy z 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 28 lipca 2016 r., II SA/Po 237/16
Ustawodawca w przepisie art. 3 ust. 3 ustawy z 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych jednoznacznie określił świadczenia niepodlegające wliczeniu do dochodu oraz świadczenia podlegające odliczeniu, a zatem wykładnia rozszerzająca zakres wyłączeń od dochodu jest wykluczona (por. wyrok WSA w Opolu z dnia 20 października 2015 r., II SA/Op 284/15
Użycie przez ustawodawcę określenia „wszelkie przychody” oznacza przyjęcie zasady zaliczenia do dochodu wszelkich korzyści majątkowych, jakie istnieją (por. wyrok WSA w Łodzi z dnia 13 lutego 2013 r., III SA/Łd 1059/12).
Tym samym uznać należy, że diety wypłacane kierowcy z tytułu podróży służbowych powinny być wliczone do dochodu, od którego zależy prawo do dodatku mieszkaniowego w rozumieniu ustawy o dodatkach mieszkaniowych, bowiem jest to korzyść majątkowa osiągnięta przez taką osobę i nie jest ona równocześnie wyłączona na mocy ustawy od dochodu.
Stanowisko takie potwierdza również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, który w wyroku z dnia 18 czerwca 2004 r., II SA/Ka 1312/02, wprost wypowiedział się, że zdefiniowane w ustawie o dodatkach mieszkaniowych pojęcie dochodu nie pozwala na wyłączenie z niego diet za wyjazdy służbowe. - Potrącenia z wynagrodzenia za pracę – zbieg tytułów
Zgodnie z normą art. 87 §4 w związku z §1 pkt 2 k.p. potrącenia z wynagrodzenia za pracę sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia.
W związku z powyższym jeśli wynagrodzenie danego pracownika nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności, zastosowanie znajdzie w tym przypadku norma art. 882 zn. 1 k.p.c., która stanowi, że w razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy wynagrodzenie nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności, pracodawca dokonuje wypłat na rzecz sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, oraz niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia.
Tym samym należy dokonać potrącenia połowy wynagrodzenia i dokonać wypłaty na rzecz organu który pierwszy dokonał zajęcia, nie dokonując równocześnie żadnych innych potrąceń na rzecz innych organów. Równocześnie zawiadomić należy oba organy o tym, że nastąpił zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej, wskazać daty doręczenia zawiadomień o zajęciach i wysokość należności, na poczet których dokonane są zajęcia.
Resztą zajmie się już komornik i on dalej będzie prowadził obie egzekucje, o czym zawiadomi Pracodawcę stosownym pismem.