.
- Opiekun stażu odgrywa niezwykle istotną rolę w awansie nauczyciela, ma służyć radą i pomocą, być swego rodzaju przewodnikiem zawodowym nauczyciela stażysty oraz nauczyciela kontraktowego. Zgodnie z art. 9c ust. 4 Karty Nauczyciela nauczycielowi stażyście i nauczycielowi kontraktowemu odbywającemu staż dyrektor szkoły przydziela spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych opiekuna, z tym że w przedszkolach, szkołach i placówkach, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2, opiekunem nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego może być również nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze, a w szkołach, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1a, opiekunem nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego może być również nauczyciel kontraktowy, w tym zajmujący stanowisko kierownicze.
- Zgodnie z art. 9c ust. 5 KN zadaniem opiekuna stażu, o którym mowa w ust. 4, jest udzielanie nauczycielowi pomocy, w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego nauczyciela, oraz opracowanie opinii o dorobku zawodowym nauczyciela za okres stażu. W przypadku nauczyciela stażysty rola opiekuna stażu sprowadza się do bycia mentorem, zaś w przypadku nauczyciela kontraktowego – bardziej jest to rola coacha. Do podstawowych, obowiązkowych zadań opiekuna stażu, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawnymi (§ 5 ust. 1 i 2 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli) należą:
- współpraca z nauczycielem odbywającym staż i wspieranie go w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, w tym w przypadku nauczyciela stażysty zapoznanie go z dokumentami obowiązującymi w danej szkole, w szczególności z dokumentacją przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej;
- współpraca z nauczycielem odbywającym staż w opracowaniu planu rozwoju zawodowego, w szczególności udzielanie mu pomocy w doborze właściwych form doskonalenia zawodowego;
- wspieranie nauczyciela odbywającego staż w realizacji obowiązków zawodowych;
- umożliwianie nauczycielowi odbywającemu staż obserwowania prowadzonych przez siebie zajęć;
- obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela odbywającego staż;
- dzielenie się z nauczycielem odbywającym staż swoją wiedzą i doświadczeniem, w szczególności omawianie z nauczycielem zajęć prowadzonych przez siebie oraz przez nauczyciela;
- inspirowanie i zachęcanie nauczyciela odbywającego staż do podejmowania wyzwań zawodowych;
- doskonalenie wiedzy i umiejętności w zakresie niezbędnym do pełnienia roli opiekuna stażu;
- opiekun stażu, w terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu, przedstawia dyrektorowi szkoły opinię o dorobku zawodowym nauczyciela za okres stażu, ze szczególnym uwzględnieniem obserwowanych zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz stopnia zaangażowania w realizację wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego albo stopnia nauczyciela mianowanego.
- Pomoc udzielana podopiecznemu przez opiekuna stażu powinna przede wszystkim polegać na wsparciu poprzez:
- ułatwianie nauczycielowi odnalezienia się w nowym miejscu pracy, w nowym środowisku zawodowym, w aktywnym uczestnictwie w życiu szkoły;
- wspomaganie w budowaniu i doskonaleniu własnego warsztatu pracy wychowawczej, edukacyjnej, opiekuńczej, diagnostyczno – terapeutycznej lub innej, wynikającej ze specyfiki danej szkoły czy placówki;
- budowanie współpracy z innymi nauczycielami;
- stymulowanie budowania się tożsamości zawodowej nauczyciela i jego postawy pedagogicznej.
- W ramach doskonalenia swojej wiedzy opiekun stażu powinien nauczyć się, jak realizować w praktyce następujące metody pracy:
- spotkania informacyjne,
- spotkania diagnostyczne,
- spotkania problemowe,
- spotkania warsztatowe,
- spotkania wsparciowe,
- modelowanie,
- współprowadzenie zajęć,
- superwizja uczestnicząca,
- omawianie literatury fachowej.
- Dobry opiekun stażu powinien dla swego podopiecznego być przewodnikiem i wskazać mu m.in.:
- rozkład klasopracowni, szafki i miejsca w pokoju nauczycielskim,
- sposób organizowania kontaktów z administracją i dyrekcją (droga służbowa),
- jak wyliczać godziny nadliczbowe,
- jak określać programy nauczania czy wychowawczo – profilaktyczny,
- ocenianie wewnątrzszkolne (dzienniki, arkusze ocen, siatka godzin itp.),
- przepisy zewnętrzne (jak implementować je w danej szkole), jak i wewnątrzszkolne statuty, regulaminy itp.,
- opisać obyczaje panujące w danej szkole, jak i w szkole jako całości (święto szkoły, święta państwowe),
- nieformalne zwyczaje (funkcjonujące np. w pokoju nauczycielskim czy w gronie pedagogicznym).
- Opiekun stażu, wykonując spoczywający na nim obowiązek, powinien:
- zawrzeć z podopiecznym kontrakt,
- wprowadzić podopiecznego w społeczność i życie szkoły,
- zapoznać podopiecznego z regulacjami dotyczącymi awansu zawodowego,
- wspomagać podopiecznego w tworzeniu planu rozwoju zawodowego,
- udzielać wsparcia psychologicznego i służyć pomocą w rozwiązywaniu trudów dnia codziennego,
- omawiać z podopiecznym realizowane przez niego zadania,
- pomagać podopiecznemu w przygotowaniach do egzaminu,
- przygotowywać opinię o podopiecznym po zakończeniu okresu stażu.
- Z opisanych powyżej funkcji i zadań opiekuna stażu jasno wynika, iż jest to rola niezwykle istotna i bardzo odpowiedzialna, a jednocześnie pochłaniająca sporo czasu i energii. Opiekun stażu jest mentorem dla młodszego kolegi, powinien być dla niego wzorem i pomóc mu przeprawić się przez dość długą i krętą ścieżkę awansu. Opiekun stażu powinien zawszemóc wysłuchać podopiecznego, zawsze znaleźć dla niego czas i służyć mu radą wtedy, gdy podopieczny tej rady potrzebuje, a nie tylko wtedy, gdy opiekun akurat ma czas czy chęć zająć się problemem młodszego kolegi. Z tych też względów, opiekunem stażu nie może być każdy, a tylko ten, kto naprawdę ma ku temu predyspozycje i przede wszystkim chęci. Osoba, która nie ma ani czasu ani chęci ani wewnętrznej potrzeby służenia radą i pomocą młodszemu koledze, w ogóle nie powinna podejmować się roli opiekuna stażu. W przeciwnym razie jej „pomoc” może wyrządzić więcej szkód niż pożytku.